بازگشت
رویدادهای عمده سال ۲۰۰۹ م در افغانستان وبعضی نقاط جهان
رحمت اله روان رحمت اله روان

 

به اساس تحلیل وارزیابی رسانه های معتبر داخلی وخارجی سال ۲۰۰۹ در افغانستان سالي بسيار مرگبار بود. با سوء قصد هاي فراواني که در اين کشور انجام شد، نظامیان خارجی دو برابر بيشتر از سال ۲۰۰۸ قرباني دادند. در نتيجه باراک اوباما رئيس جمهوري امريکا تصميم گرفت نيروهاي خود را در افغانستان تقويت کند. وي در نظر دارد با اعزام سي هزار نيروي بيشتر ، دست بالا را در افغانستان داشته باشد. اما به هر ترتيب ، آمار ها حاکي از اين است که سال ۲۰۰۹ سالي سياه وخونین براي امريکا در افغانستان بوده است.
. در مجموع در سال ۲۰۰۹م درحدود ۵۲۳ نفر از نظاميان ائتلاف در افغانستان کشته شدند که ازجمله ۳۱۹ نفر ان نظامیان امریکا میباشد که یک تغیر برجسته در اين زمينه از آغاز جنگ افغانستان در سال ۲۰۰۱ تاکنون به حساب مي آيد. طالبان در حال بازگشت به صحنه است و به نظر مي رسد نمادهاي مهم بين المللي را در افغانستان هدف قرار داده است.و۷۰فیصد خاک افغانستان را به شکل مستقیم وغیری مستقیم تخت کنترول خویش دارد. ازلحاظ سياسي نيز امريکايي ها حساب زيادي بر روي انتخابات رياست جمهوري افغانستان کرده بودند. اما در اين زمينه اشتباه کردند و با ناکامي مواجه شدند زيرا حکومت قبلی بازهم با جنجال هاي بيشتر از گذشته بار ديگر به سرنوشت افغانستان تحمیل و انتخاب شد. براي باراک اوباما ، افغانستان يک اولويت است و در نظر دارد با اعزام سي هزار نيرو معضله افغانستان را يکطرفه کند.مشکل اين است که جنگ افغانستان با اشتباهات فراواني همراه است. در روزهای اخیر درولایت کنر در شرق افغانستان ، ده غير نظامي از جمله يک کودک بر اثر حملات نظاميان خارجي کشته شدند. در نتيجه مردم افغانستان به خشم آمده و در جلال آباد ، چند روز پيش ، بیرق امريکا زير پاي افغانها لگد مال شد و عکس هاي باراک اوباما نيز آتش زده شد. به اين ترتيب مشخص شد که از نيروهاي خارجي در افغانستان چندان استقبال نمي شود.
از سوي ديگر در امريکا نيز جنگ افغانستان مورد تاييد همگان نيست. تنها پنجاه و هفت درصد امريکايي ها از اين جنگ حمايت مي کنند. در کشورهاي ائتلاف نيز افکار عمومي در اين باره دچار اختلاف شده است. در انگلستان ، سه چهارم مردم خواستار خروج سريع نيروهاي کشورشان از افغانستان هستند و در آلمان اين رقم پنجاه و يک درصد است. حوادث اخير افغانستان نيز باعث شد وزير دفاع و قومندان مشترک قوای نظامی آلمان استعفا دهند. باراک اوباما وعده داده است در سال ۲۰۱۱ نيروهاي امريکايي را از افغانستان خارج کند اما مشکلات موجود در افغانستان بسيار عظيم است .

سال 2009 ميلادي در حالي به پايان رسيد که 5 کانادايي و 8 امريکايي در 31 دسمبر يعني آخرين روز امسال، در جنوب افغانستان کشته شدند تا آخرين حادثه خونين سال باشد که ثبت حوادث مي گردد،اګر حوادث وتحولات سال ګذاشته ۲۰۰۹ میلادی برسی ګردد مهمترین ان میتوان در دوبخش ،( سیاسی ونظامی) به شکل مختصرو    به طور زیل جمع بندی شده است

مهم ترين تحول سياسي سال ورود پيروز مندانه اولين سياه پوست به کاخ سفيد بود که در 20 جنوري طي يک مراسم وارد کاخ سفيد گرديد. بيستم جنوري روز تاريخي براي سياهان امريکا به شمار مي رود، زيرا مارتين لوترکينگ سياه پوست انسان دوست امريکايي در اين روز کشته شد و بسياري از سياهان امريکايي برمرگ او اشک ريختند و با آه و اندوه او را تا گورستان تشييع کردند، اوباما نيز به مناسبت روزمرگ لوترکينگ وارد کاخ سفيد گرديد و روزتاريخي ديگري را براي سياهان خلق کرد.
تغيير و اصلاح در اقتصاد، سياست و روابط بين المللي وداخلي شعاراصلي باراک اوباما در مبارزات انتخاباتي اش بود و به همين دليل او در اولين روز کاري اش در کاخ سفيد، حکم برچيده شدن زندان گوانتانامو را صادر کرد، وعده اي که آن را در مبارزات انتخاباتي اش داده بود و به دنبال آن دستور داد تمام زندان‌هاي وابسته به سازمان اطلاعات مرکزي آمريکا (سيا ) در کشورهاي خارجي بسته شوند.
هرچند سياست هاي اقتصادي و اصلاحي اوباما در داخل امريکا نتوانست اين کشور را به ميزان رشد اقتصادي قبل از بحران جهاني اقتصادي برساند، اما توانست بحران اقتصادي و ورشکستگي شرکت هاي امريکايي را مهار نمايد و اين بحران اکنون در کشور هاي آسيايي سرايت کرده است.
اما مهمترين سياست هاي بين المللي امريکا تعيين ضرب الاجل براي خروج نيروهاي امريکايي از عراق و تعيين استراتژي جديد در مورد افغانستان بود.
جنګ های خونين درعراق و تلفات نيروهاي امريکايي در اين کشور و نيز زيرسئوال رفتن حمله امريکا و همپيمانانش به عراق، موضوع جنجالي بود که موقعيت بين المللي اين کشور را به چالش کشيده بود، اما آقاي اوباما با تعيين ضرب الاجل خروج از عراق بار ديگر جايگاه بين المللي امريکا را تثبيت کرد.
زماني که امريکا در سال 2002 به افغانستان حمله کرد مقات اين کشور هرگز تصور نمي کردند که آنان در افغانستان 8 سال مشغول جنگ خواهند شد، اما رشد تدريجي و فزاينده طالبان در افغانستان، شرايط خسته کننده اي را براي امريکا تحميل کرد، شرايط افغانستان کاملابرخلاف عراق بود، زيرا اگر امريکا درافغانستان بدون اين که به اهدافش دست پيدا کند، دست به عقب نشيني مي زد، گروههاي افراطي بيشتر از گذشته تقويت مي گرديد. از سوي ديگر افکار عمومي جهان نسبت به حمله امريکا عليه القاعده و طالبان درافغانستان، منفي نبود، در چنين شرايطي مي طلبيد که امريکا بايد عليه گروههاي افراطي در افغانستان به نبرد خود ادامه دهند. به همين دليل با ورود اوباما به کاخ سفيد، روند تدريجي نظامي گري در افغانستان به مهمترين استراتژي امريکا در افغانستان مبدل گرديد.
انتخابات رياست جمهوري در ايران و افغانستان يکي ديگر از تحولات مهم سال گذشته ميلادي بود که در هردوکشور، با تنش ها واعتراضات متعدد همراه بود. دهمين دور از انتخابات رياست جمهوري در ايران تبديل به رقابت سخت و دشوار ميان محافظه کاران مذهبي و اصلاح طلبان گرديد و سر انجام احمدي نژاد برنده انتخابات اعلام گرديد، اما اصلاح طالبان آن را رد کردند و ادعا نمودند که در شمارش آرا تقلب صورت گرفته است و اين عدم پذيرش، تبديل به "جنبش سبز" در ايران گرديد و طرف داران مير حسين موسوي از اصلاح طلبان دست به تظاهرات هاي خياباني زدند و اين مخالفت ها و تظاهرات ها به مناسبت هاي مختلف هم چنان ادامه دارد و يکي از خونين ترين آنها در روز عاشورا بود که عزاداران اصلاح طلب با نيروهاي امنيتي پوليس در گير شدند و درنتيجه 8 نفر کشته شدند که يکي از آنها خواهر زاده مير حسين موسوي بود. اين تنش ها در ايران سبب شده است تا جايگاه دولت ايران در عرصه بين المللي پايين آمده و مورد انتقاد طرف داران حقوق بشر قرار گيرد.
در افغانستان نيز پس ازاعلام نتايج انتخابات، نامزد هاي رقيب از جمله داکتر عبدالله نتايج انتخابات را نپذيرفت و ادعا کرد تقلب گسترده در انتخابات صورت گرفته است، بيشترين اختلاف در اين مورد هم در نمايندگي سازمان ملل در افغانستان رخ داد، آقاي کاي ايده نماينده اين سازمان در افغانستان با معاون خود نسبت به نتايج انتخابات و روند تقلب در اين پروسه با يک ديگر اختلاف پيدا کردند و اين موضوع خود زمينه کش وقوس هايي را در فرايند نتايج انتخابات به وجود آورد و سر انجام انتخابات بعد از يک مدت طولاني به دور دوم کشيده شد و در رقابت هاي دور دوم انتخاباتي داکتر عبدالله رقيب اصلي کرزي، به صورت ناگهاني از رقابت کنار رفت و کميسيون انتخابات از آنجايي که براي کرزي رقيبي باقي نمانده بود، او را رسما برنده انتخابات اعلام کرد.
تنش سياسي ميان ترکيه و اسرائيل يکي ديگر از مهمترين رويداد هاي سال گذشته ميلادي بود، ترکيه يکي از کشورهاي مسلماني است که با اسرائيل روابط سياسي دارد وبه عنوان ميانجي اعراب و اسرائيل نقش هاي خوبي ايفا کرد و تلاش کرد ميان سوريه و اسرائيل بر سربلندي هاي جولان که در دست اسرائيل است، مذاکره صورت گيرد و اين دوکشور را به ميز مذاکره کشانيد. اما با حمله ارتش اسرائيل به غزه و جناياتي که اين رژيم در باريکه غزه عليه مردم بي دفاع اين منطقه انجام داد، خشم صدراعظم ترکيه را برانگيخت و در يک مناظره تلويزيوني به شدت به شيمون پرز رئيس جمهور اسرائيل تاخت و روابط ميان آنکارا و تلاويب تيره گرديد.
هم چنين ميان ارمنستان وترکيه دهها سال بود که تنش وجود داشت و اين تنش از زمان نبرد ميان ارمني ها و ترک ها در زمان عثماني آغاز شده بود و روابط ديپلماتيک ميان اين دوکشور بعد از حمله ارمنستان به قره باغ قطع شد، ولي شرايط اقتصادي وسياسي و موضوع پيوستن ترکيه به اتحاديه اروپا از عواملي بود که روابط سياسي ميان دوکشور بعد تقريبا يک دهه و نيم دوباره از سر گرفته شود.
 در بخش نظامیبايد گفت سال عيد کريسمس ۲۰۰۹ با خونين ترين حملات اسرائيل به غزه همراه بود که طي سه هفته حمله وحشايانه سال جديدي را با جنايت آغاز کرد و حدود يک و نيم هزار نفر از مردم بيگناه غزه را به قتل رسانيد.
هرچند شبه نظاميان ببرهاي تاميل نيز دراين سال شکست کامل خوردند ولي حمله ارتش پاکستان بر مواضع طالبان پاکستاني در ايالت سرحد يکي از ديگر از حوادث مهم نظامي بود که تاکنون نيز اين حملات ادامه دارد. اين نبرد ها از دره سوات آغازشد. گروه طالبان مستقر در دره سوات به رهبري ملا فضل الله با دولت پاکستان توافق کرده بودند که شريعت اسلامي را به تفسير خود شان در اين دره پياده کنند، در مقابل عليه دولت دست به خشونت نزنند اما اين توافقنامه پس از دوماه از سوي طالبان نقض گرديد و زمينه حمله ارتش به اين دره فراهم شد. ارتش پاکستان با فراخواني 15 هزار ارتش خود از مرز هند حملات گسترده را به سوي دره سوات اغاز کرد، هرچند که در اغاز ارتش پاکستان پيشروي هاي کندي داشت، اما سرانجام مقاومت طالبان پس از کشته شدن صوفي محمد قومندان اين گروه در اين دره درهم شکسته شد و ملافضل الله به شدت زخمي گرديد.
دومين حمله گسترده ارتش پاکستان به مراکز طالبان پاکستاني وزيرستان بود، وزيرستان از مرکز اصلي طالبان و القاعده به شمار مي رود. اين عمليات که به منطقه " ايچ" شهرت گرفته است، قبل از پايان عمليات در سوات آغاز شده بود و هنوز هم ادامه دارد. ارتش پاکستان اميد وار بود تا پيش از فرارسيدن زمستان کار طالبان را در وزيرستان يک سره نمايد اما چنين نشد و اين نبرد ها برخلاف انتظار ارتش پاکستان طول کشيد و هنوز هم به پايان نرسيده است، البته در اين نبرد ها تلفات سنگيني بر نيروهاي طالبان وارد گرديده است و بخش هاي مهمي از پايگاهها و سنگرها هاي خود را در وزيرستان از دست داده و تعداد زيادي از فرماندهان و اعضاي بلند پايه طالبان و القاعده توسط بمباران هاي هوايي امريکا و يا نبرد هاي زميني کشته شده اند که مهمترين آنها بيت الله محسود رهبر طالبان پاکستاني بود.
همانطوري که اشاره رفت، استراتژي تشديد نبرد اوباما عليه طالبان از مهمترين حوادث ديگر نظامي بود که به محض ورود به کاخ سفيد، دستور افزايش نيروي امريکا را در افغانستان صادر کرد و اولين نبرد سنگين نيروهاي جديد در زمستان سال گذشته در ولايت هاي ميدان وردک و لوگر اجراشد. اما در طول سال روشن گرديد که حضور چند هزار نفري نيروهاي جديد امريکا در افغانستان نيز نتوانست از ميزان خشونت ها بکاهد بلکه دامنه خشونت ها در ديگر مناطق کشور نيز کشانيده شد، شمال کشور که طي سال هاي اخير از مناطق امن به شمار مي رفت، در سال گذشته ناامني ها و خشونت هاي زيادي را تجربه کرد

مقامات دولت افغانستان میگویند که در زمستان کنونی گراف وقایع وحوادث و حملات (راکتی،بمب های جاده وانتحاری )مخالفین دولت افزایش یافته است.
به گفته این مقامات دوهفته قبل تعداد از حملات مخالفین به 570 حمله میرسید درحالیکه در هفته گذشته این حملات به 470 رسیده است که نسبتا کاهش را نشان داده اما نسبت به هفته های زمستان گذشته افزایش را نشان میدهد.
این مقامات درحالیکه حملات مخالفین را در زون غرب (ولایات فراه وهرات ) زیاد و در ولایات غور وبادغیس کم خوانده میگویند که مخالفین در زون جنوب بیشتر ادارات دولتی وپلها ومرکز هلمند را مورد هدف قرار میدهند.
همچنان به گفته این مقامات در زون شرق بیشترینه حملات در ولایت کنر ومناطق برمل،گیان وارگون بوده درحالیکه درپکتیا حملات نسبتا کاهش آمده است.
آنها میگویند که حملات در زون شمال مثل ولایات فاریاب،بغلان وکندز قابل نگرانی نبوده در حالیکه در زون مرکز بیشترینه تمرکز بالای حملات انتحاری و راکتی قرار داده می شود.
به گفته این مقامات رهبران طالبان بیشتربالای افراد شان تاکید می نمایند تا بیشتر نیرو های افغان را مورد هدف قرارداده وبیشتر تمرکز شان را نسبتا به جنگ رویاروی بالای حملات انتحاری،راکتی وبمب گذاری کنار جاده ها قرار بدهند.
این درحالیست که حملات مخالفین نسبت به زمستان گذشته افرایش یافته است که آنها تلاش می نمایند دیگر هم حملات خود را افزایش دهند.
گفتنیست که در حملات که ازسوی مخالفین دولت در سال 2009 انجامیده است ،به 3170 حمله میرسد،وهمچنان نظر به گزارش سازمان حقوق بشر بیشترینه حملات(انتحاری،بمب های کنار جاده وراکتی) مخالفین دولت که از 1500 تن که 60 فیصد آن افراد ملکی میباشد.

به اساس کذارش اتحادیه جهانی نګهبان ژورنالستان درجریان سال ۲۰۰۹ م به تعداد ۱۲۱ نفر ژورنالستان در ۲۵ کشور جهان دررویدادهای مختلف ازبین رفته است که نسبت به سال ۲۰۰۸ م ۳۳ فیصد افزایش به وجود امده است که این سال ازاین لحاظ هم در تاریخ ژورنالیزم ازجمله خونین ترین سال میباشد،همچناندرسال ۲۰۰۹ م در تمام جهان درحدود ۳۵ نفر کارکنان سازمان ملل متحد ازبین رفته است

یک سازمان موسوم به نظارت و گزارشدهی حقوق بشرافغانستان در گزارش تازهء از کشته شدن 1050 طفل افغان در سال 2009 میلادی خبرداده است

به نقل از این منبع اطفال زیر 18 سال که در اثر حملات انتحاری، بمباردمان، انفجارها و درگیری های مسلحانه به قتل رسیده اند، بیشتر از 60 درصد آن از اثر حملات انتحاری و فعالیت های طالبان عنوان شده است.

این درحالیست که کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان می گوید که 18 درصد کاهش در تلفات ملکی سال گذشته میلادی رونماشده که از جمله 1442 تن بشمول 260 طفل طی سال 2009 میلادی به قتل رسیده اند.

در سال گذشته عمليات هاي متعددي عليه طالبان در جنوب افغانستات از سوي نيروهاي خارجي و اردوي ملي راه اندازي گرديد که موفقيت هاي نسبي را به همراه داشت و نتوانست ضربات سختي برطالبان وارد نمايد، به همين دليل بارديگر اوباما تصميم گرفت که سي هزار نيروي تازه نفس ديگر وارد افغانستان نمايد، تا در سال جديد نبرد هاي شديد تري را عليه طالبان در افغانستان سامان دهد،بنا به این ترتیب سال جدید۲۰۱۰ سالی بسیار حیاتی برای کشورهای خارجی که درموضوع افغانستان خود را دخیل میداند خواهند بود..
بان‌كي‌مون سرمنشی ملل متحد همچنين اعلام كرد، وضعيت امنيت در افغانستان بدتر شده و تهديدات جدي در اين زمينه وجود دارد كه ممكن است همه تلاش‌هاي جامعه بين‌المللي براي ايجاد ثبات در اين كشور را از بين ببرد موصوف در ګذارشی اخیر خویش ګفته است که نیروهای تحت ناتو در افغانستان باید یک نماینده ارشد ملکی رابرای بهبود هماهنګی سیاسی وتوسعه ای افغا نستان بګمارد .پای


January 13th, 2010


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
گزیده مقالات